Fake news jak rozpoznać to jedno z pytań o fake news najczęściej zadawanych do wyszukiwarki. Może dlatego, że serwisy te są też wykorzystywane w Polsce, mam wrażenie, że coraz częściej. Jednak ruch na nich jest jeszcze na tyle słaby, że nie jestem w stanie podać jeszcze dokładnych statystyk. W każdym razie fałszywe informacje można dość łatwo rozpoznać. Co sprawdzić, aby nie dać się nabić w butelkę? Tego dowiesz się z mojego poradnika.
Sytuacja gospodarcza sprzyja tworzeniu fałszywych źródeł informacji w internecie. Po pierwsze – sprawdzony model biznesowy. Skoro w maleńkiej Macedonii można było tworzyć serwisy z fikcyjnymi informacjami o Trumpie, które przyciągały spory ruch, ich twórcy mogli wieść całkiem dostatnie życie dzięki reklamom. Inna sprawa, że Eldorado wkrótce się skończyło, gdy podaż serwisów przewyższyła popyt na nie… Ale w Polsce jeszcze takich serwisów jest mało, więc czemu nie spróbować?
Powstawaniu fałszywych źródeł informacji w internecie sprzyja też sytuacja polityczna. Mamy obecnie w Polsce intensywną debatę polityczną. Dwa duże ośrodki walczą o prymat w głowach wyborców. Sprzyja temu też czas okołowyborczy. Możemy się zatem spodziewać stosowania różnych metod promocji, nie zawsze etycznych. Takich jak serwisy z fałszywymi informacjami.
Problem z rozpoznawaniem fałszywych treści zdarza się nawet tym, którzy wykonują zawody związane z zarządzaniem informacją (dziennikarze, wykładowcy akademiccy, specjaliści public relations, specjaliści marketingu). Ile razy widziałam na tablicach moich znajomych z tzw. branżuni treści z serwisów o podejrzanej proweniencji. Gdy zwracałam im na to uwagę, spotykałam się z odpowiedziami w rodzaju:
- “będę sobie publikował, co będę chciał”,
- “ale ten serwis umieszcza informacje zgodne z moimi poglądami”,
- “ale ja nie udostępniam newsów z tej strony, a tylko żarty z ich fanpejdża”.
Martwi mnie to, bo skoro nawet osoby pracujące z informacją zawodowo takie mają do niej podejście, wkrótce możemy utonąć w powodzi fałszywek. Cieszy mnie natomiast to, że dostaję od moich znajomych pytania w rodzaju “Czy ten serwis jest prawdziwy, czy fałszywy? Możesz mi pomóc go sprawdzić?”. I to właśnie dla nich przygotowałam poradnik Fake news jak rozpoznać. Mam nadzieję, że posłuży on również moim studentom.
Podzieliłam poradnik Fake news jak rozpoznać na trzy części. Pierwsza omawia kwestie związane z samym tekstem. Druga skupia się na właściwościach serwisu internetowego, w którym ukazał się dany tekst. Trzecia omawia natomiast kwestie związane z właścicielem serwisu. Można to zapisać w postaci trzech prostych kroków:
Teksty poradnika były uprzednio publikowane na moim blogu jako pojedyncze fragmenty. Niniejszy tekst ma za zadanie zebrać je w jedno i ułatwić dotarcie do nich. Mam nadzieję, że ułatwi Ci on krytyczną analizę internetowych źródeł. Jeśli masz jakieś sugestie, pytania czy propozycje uzupełnień – zapraszam do pozostawiania ich w komentarzach!
