Jeśli ktoś z Was polubił książki Malcolma Gladwella, to polubi też książkę braci Heathów.Poza książkami Onepressu chętnie sięgam po książki z serii „Punkt przełomowy” wydawane przez Wydawnictwo Znak. I wcale nie dlatego, że jestem na liście blogerów, do których Znak wysyła mailingi o wszystkich swoich nowych książkach – bo nie jestem. Książki też sama kupuję. „Punkty przełomowe” są dla mnie inspirujące, bo pokazują ciekawy styk nauk społecznych i biznesu, więc je po prostu zbieram, niektóre zaś polecam na moich szkoleniach.
Jedną z nich jest „Pstryk. Jak zmieniać aby zmienić”, napisane przez Chipa i Dana Heathów, konsultantów i trenerów biznesowych, doradzających m.in. Microsoftowi. Ich książka pokazuje, od czego zależy przebieg zmian w organizacjach i daje praktyczne wskazówki, co należy zrobić, aby takim procesem zmian skutecznie pokierować. Autorzy posługują się tutaj metaforą jeźdźca na słoniu, zapożyczoną od psychologa Jonathana Haidta. Jego zdaniem, nasze emocje są słoniem, a rozum jest jeźdźcem. Jeździec kieruje słoniem, jednak bez współpracy słonia przegrywa – jest mniejszy i słabszy. Do tego ma skłonność do nadmiernego analizowania i roztrząsania. Z kolei słoń nie umie wybiegać myślami w przyszłość, planować, wznosić się ponad to, co tutaj i teraz. Dokonywanie zmian wymaga więc połączenia sił obu – jeździec zapewnia plan i wyznacza kierunek, słoń daje energię.
Aby zachęcić innych do wprowadzenia zmian, zdaniem Heathów należy stosować się do trzyczęściowego schematu:
- Wskaż kierunek jeźdźcowi – coś, co wygląda jak opór, może być brakiem pewności, w którą stronę iść. Dawaj jasne wskazówki. Tutaj przykładem była amerykańska kampania społeczna, zachęcająca do picia odtłuszczonego mleka, w której tłuste mleko porównano z tłustym bekonem.
- Zmotywuj słonia – ważne jest zaangażowanie emocjonalnej strony człowieka. W przykładzie cytowanym przez Heathów, pewna firma chciała wprowadzić oszczędności zakupowe. Nie bardzo było wiadomo, od czego zacząć, ani jak przekonać szefów firmy. Osoba odpowiedzialna za problem oszczędności podróżowała więc po wszystkich oddziałach firmy i pokazywała, ile różnych rodzajów rękawic i jak bardzo różniących się cenami, jest w tej firmie zamawianych. Odniosło to oczekiwany skutek.
- Wyrównaj ścieżkę – coś, co wydaje się problemem tkwiącym w człowieku, często jest problemem tkwiącym w sytuacji. Przykładowo, jeśli chcemy, aby ludzie jedli mniej popcornu, dajmy im mniejsze kubełki (badanie cytowane w książce pokazało, że osoby z większym kubełkiem zjadły 53% popcornu niż osoby z kubełkiem średniej wielkości).
Kolejne rozdziały książki mówią, jak tego dokonać, a równocześnie pokazują ciekawe przykłady. Mamy więc lekarza, który dzięki sześciu prostym zasadom uratował życie sześciu tysięcy pacjentów. Mamy firmę informatyczną, która sprawiła, aby jej programiści bardziej dbali o użytkownika programu. Mamy w końcu mieszkańców wyspy Santa Lucia, których udało się przekonać, aby nie zabijali egzotycznych papug mieszkających na ich wyspie, ale uczynili je swoim atutem turystycznym. I nie tylko. Czyta się lekko, łatwo i przyjemnie. Po prostu pstryk.
Chip Heath, Dan Heath – Pstryk. Jak zmieniać, żeby zmienić, Znak literanova, Kraków 2011.
